Ana Sayfa > Makaleler > Yeşaya 53: Tanrı’nın [...]

Yeşaya 53—Tanrı’nın Acı Çeken Kulu’nun Yüceltilmesi

Yeşaya 53. bölüm, İÖ 8. yüzyılda yaşamış Yeşaya adında bir peygamberin belki de kaleme aldığı en dokunaklı bölümdür. Gelecek olan Mesih'i tanımladığından Hristiyanlar arasında da çok bilindik bir bölümdür. O, "şiddete başvurmadığı, ağzından hileli söz çıkmadığı halde" insanların günahları uğruna büyük acılar çekecektir. Yeşaya 53, Yeşaya'nın Kul Ezgisi'nin dördüncü kısmıdır. Bu yazıda, peygamberin Mesih'ten "kim" olarak söz ettiğini ve günümüz ortodoksluğunun iddialarını inceleyeceğiz.

Tanrı’nın Acı Çeken Kulu

Ezgi, Mesih'i Yehova'nın "önünde fidan gibi ve kurak yerdeki kökten süren filiz gibi biten", dış görünüşünün O'nu yüceltilmeye yazgılı biri olarak göstermediği bir insan olarak tanımlar. Bu masumiyet ve gelecekteki görkem tablosunu, Tanrı'nın hizmetkârının katlanacağı fiziksel ve duygusal ıstırabın canlı bir tasviriyle yan yana getirir:

İt juxtaposes this picture of innocence and future majesty with a vivid description of the physical and emotional agony that God's servant would endure:

“Nasıl ki, çoğu sana şaştılar—onun görünüşü insanınkinden ve şekli adam oğullarınınkinden o kadar bozulmuştu” (Yşa. 52:14).

"Hor görüldü ve insanlar tarafından bırakıldı; acıları tanımış, elemler adamı ve insanların kendisinden yüzlerini örttükleri bir adam gibi hor görüldü, ve biz onu saymadık. Gerçek acılarımızı o taşıdı, ve elemlerimizi o yüklendi; gerçek biz sandık ki, o cezaya uğradı, Allah tarafından vuruldu, ve alçaltıldı.

İşaya 53:3-4

Isaiah 53:7 (NASB) He was oppressed and He was afflicted, Yet He did not open His mouth; Like a lamb that is led to slaughter, And like a sheep that is silent before its shearers, So He did not open His mouth.

Tanrı’nın kulu –kral olacak kişi– neden böyle bir acıya ve aşağılanmaya katlanmaya çağrılmıştır? Peygamberlik sözlerine göre, Mesih bizim iyiliğimiz için terbiye sürecinden geçmiş ve felakete uğramıştır. Gerçekten de Tanrı, suçlarımızın cezasının O’nun üzerine düşmesine sebebiyet vermiştir:

Isaiah 53:5-6 (NASB) But He was pierced through for our transgressions, He was crushed for our iniquities; The chastening for our well-being fell upon Him, And by His scourging we are healed. 6 All of us like sheep have gone astray, Each of us has turned to his own way; But the LORD has caused the iniquity of us all To fall on Him.

Tanrı’nın Kulu’nun Ölümü

Tanrı’nın meshettiği kişi, başkalarının günahları uğruna acı çekecek ve masum olmasına rağmen hüküm giyerek ölecektir. Buna karşın, bu kişi aynı zamanda Tanrı adına egemenlik sürmek üzere seçilen kişinin ta kendisidir.

Gaddarlıkla hükmolunarak kaldırıldı; onun zamanında yaşıyanlar arasında kim düşündü ki, diriler diyarından kesilip alınması kavmımın günahından ötürü idi? vuruş ise, kavm içindi. Ve haksızlık etmediği, ve ağzında hile bulunmadığı halde, kabrini kötülerin yanında yaptılar, ve ölümünde zengin adamla beraberdi.

"Eziyet gördü ve adil şekilde yargılanmadan ortadan kaldırıldı. Onun geçmişinin ayrıntılarıyla kim ilgilendi? Yaşayanlar diyarından koparılıp alındı. Halkımın suçu yüzünden o darbe yedi. Hiçbir zorbalık yapmamış, ağzından hiç hileli söz çıkmamış olduğu halde, mezarı kötülerin yanında olacak. Öldüğünde zenginlerle birlikte bulunacak" (a8-9 YDÇ).

Bu ezgi dokunaklı olsa da, Tanrı’nın insan bedenine bürünmesinin bir sonucu olarak kişisel olarak katlanacağı acıların bir betimlemesi olduğu konusunda ısrar eden günümüz ortodoksluğu için sorunludur. Bu görüş, metinde beden almış bir ilahtan ya da Tanrı'nın insanlığın günahlarının bedelini şahsen ödeyeceğinden söz edilmiş olmamasına rağmen öne çıkmaktadır. Tersine, ayette bedensel acı, duygusal çöküntü ve en sonunda ölüm acısını çekebilen insan bir Mesih'i betimlemektedir. Bu insan açıkça Tanrı olmayan ama Tanrı’nın kulu olan biridir.

Hiç kuşkusuz, Yehova’nın kulunun çektiği acılar bu ezginin ana temasıdır. Bununla birlikte, ezgi aynı zamanda kendisini bir suç sunusu olarak sunmak üzere boyunca eğmesi karşılığında Tanrı’nın ona vereceği ödül hakkındadır.

Isaiah 53:10 (NASB) But the LORD was pleased To crush Him, putting Him to grief; If He would render Himself as a guilt offering, He will see His offspring, He will prolong His days, And the good pleasure of the LORD will prosper in His hand. (emphasis added)

Ayetin ikinci cümlesi, bir koşul-sonuç cümlesidir. “Sunarsa” öğesinde yer alan “-sa” eki bir şart kipidir. Şart kipinin görevi, bir işin yapılması için başka bir işin yapılmasının şart olduğunu belirtmektir. Eğer Mesih canını suç sunusu olarak sunarsa soyundan gelenleri görecek ve günleri uzayacak. “Sunarsa”da yer alan “-sa” eki İbranice ’im- bağlacının karşılığdır .[4] The Complete Word Study Dictionary'ye göre 'im- şudur:

“-diğinde, -se, -ince anlamına gelen bir ilgeç. Bu sözcük hem yasal hem de günlük ortamlarda düzenli olarak yerine getirilebilen koşullu cümleleri tanıtır.”⁵

Bazı Kutsal Kitap çevirileri bu ayette geçen 'im- bağlacını “–sa” yerine “-ince” olarak, yani “sunarsa” olarak değil, “sununca” olarak çevirerek okuyucu için ayetin koşulluluğunu köreltmektedir. Ne var ki Tanrı ile kulu arasında gerçekleşecek olan işlem, kulun sözdinlerliğine bağlıdır. Eğer Mesih ölürken kendini bir suç sunusu olarak sunarsa, Tanrı kuluna soyunu göreceği ve günlerinin uzayacağı sözünü vermiştir. Ölü durumda olan kulun bu gibi bir vaade kavuşmasının tek yolu Tanrı’nın O’nu ölümden diriltmesidir. Peygamberlik sözleri İsa’nın ölümü ve dirilişiyle gerçekleştiğine göre, bu vaatlerin O’nun sonsuz yaşamı ve ruhsal soyuyla ilgili olduğunu anlıyoruz.

Ayetin koşulluğunun Teslis yanlıları tarafından hiçe sayılması şaşırtıcı olmamalıdır. Mesih'in sözde ilâhlığına inananlar çoğu zaman Müjde'den İsa'ya ait bir düşünce ve tasarı olarak söz eder. Ne var ki İsa Getsemani Bahçesi'nde ölümünün kendi isteği değil, Babası'nın isteği olduğunu söylemiştir. [8] Yeşaya'nın Kul Ezgisi, isteğinin kulunun elinde zenginleşmesinin Tanrı'yı hoşnut ettiğini belirtir. [9] Dahası, çok bilindik bir ayet olan Yuhanna 3:16, Oğlu'nu günahlar uğruna bir kurban olarak vermeye yönelten şeyin Tanrı'nın sevgisi olduğunu söyler. Bu, bağlama göre Oğul'un ya da sözde Üçlü Birlik'in sevgisi değil, Baba Tanrı'nın sevgisidir.

Eğer İsa Tanrı ise günlerinin uzayacağına ilişkin bir vaat nasıl olur da ebedi bir varlık için anlamlı bir ödül olabilir? Başka bir deyişle, sonsuz yaşam teklifi ölümsüz Tanrı'yı nasıl şevke getirebilir? Dahası, dünya ve içinde yaşayan herkes O'na ait iken Oğul Tanrı soy vaadi ile itaate nasıl sevkedilebilir? [10] Tanrı'nın itaati için ödüllendirilmeye ihtiyacı var mıdır? Tanrı'nın itaatsizlik etmesi ne demektir? Bunlar Yeşaya 53'e 4'üncü yüzyılın Teslis inancının merceğinden bakıldığında ortaya çıkan pek çok sorudan yalnızca birkaçıdır. Mesih bir insandan daha fazlası olarak görüldüğünde her türlü sorun ortaya çıkar.

Bazıları sonsuz yaşam ve ruhsal soy sözü verilenin kişinin İsa'nın insan doğası olduğunu öne sürecektir. Ancak İsa'nın Tanrı ve insandan oluşan sözde ikili doğasına ilişkin herhangi bir öğreti Kutsal Yazılar'da asla öğretilmemiştir. Tersine, bu kuram Kutsal Yazılar'ı Grek felsefesinin merceğinden okuyan Kilise Babaları tarafından neredeyse dört yüzyıllık bir süre boyunca geliştirilmiştir. Bunun yerine, bu bölümün en basit ve anlaşılır açıklaması ve aynı zamanda ayetlerin ilk muhattabı olan Yahudiler'in anlayacağı açıklama, Tanrı'nın insan olan bir kulunu nihai itaati için ödüllendirdiğidir. Bölümün bu yalın yorumu, Kutsal Kitap'ın tamamlanmasından çok sonra ortaya çıkan yorumlarda olduğu gibi sorun yaratmaz.

Tanrı'nın Kulu'nun Yüceltilmesi

Ortodoksluğun büyük bir kısmı Yeşaya'nın Mesih'in acı çekeceği ve öleceği vahyine odaklanırken, daha önce de gördüğümüz gibi, Tanrı'nın kulunun sonsuz yaşam ve ruhsal soyla ödüllendirileceğini görmezden geldiği için bu odaklanma dar görüşlüdür. Oysa bu bölümdeki mucize çok daha büyüktür. Mesih'in, ölüm noktasına kadar kendini alçaltmaya istekli olduğu için çok yüceltileceğini anlayıncaya dek ödülünün boyutunu kavramaya başlayamayız:

Isaiah 53:11-13 (NASB) As a result of the anguish of His soul, He will see it and be satisfied; By His knowledge the Righteous One, My Servant, will justify the many, As He will bear their iniquities. 12 Therefore, I will allot Him a portion with the great, And He will divide the booty with the strong; Because He poured out Himself to death, And was numbered with the transgressors; Yet He Himself bore the sin of many, And interceded for the transgressors. 13 Behold, My servant will prosper, He will be high and lifted up and greatly exalted. (emphasis added)

God promised to reward His servant by highly exalting him and giving him a portion with the great. The apostle Paul provides us with an explanation of what this means:

Tanrı, kulunu yücelterek ve ona yüceler arasında bir pay vererek ödüllendireceğini vaat etmiştir. Elçi Pavlus bize bunun ne anlama geldiğini şu sözlerle açıklar:

Philippians 2:8-11 (NASB) Being found in appearance as a man, He humbled Himself by becoming obedient to the point of death, even death on a cross. 9 For this reason also, God highly exalted Him, and bestowed on Him the name which is above every name, 10 so that at the name of Jesus EVERY KNEE WILL BOW, of those who are in heaven and on earth and under the earth, 11 and that every tongue will confess that Jesus Christ is Lord, to the glory of God the Father. (emphasis added)

Eğer İsa Tanrı ise, yüceltme vaadi Üçlü Birlik'in ikinci üyesi için geçerli olmayacaktır, çünkü o zaten en yüksek yeri işgal edecektir. Ne var ki Tanrı'nın kulunun insan Mesih olduğunu ve sözdinlerliği nedeniyle yüceltildiğini anladığımızda, İsa'nın yaptıklarının büyüklüğünü ve Tanrı'nın onu ne ölçüde ödüllendirdiğini daha iyi kavrayabiliriz:

If Jesus is God, the promise of exaltation would hold no sway for the second member of the Trinity as he would already occupy the highest place. But when we understand that God's servant is the human Messiah and that he was exalted for his obedience, we can more fully grasp the wonder of what Jesus did and the extent to which God rewarded him:

Ephesians 1:19-23 (NASB) and what is the surpassing greatness of His power toward us who believe. These are in accordance with the working of the strength of His might 20 which He brought about in Christ, when He raised Him from the dead and seated Him at His right hand in the heavenly places, 21 far above all rule and authority and power and dominion, and every name that is named, not only in this age but also in the one to come. 22 And He put all things in subjection under His feet, and gave Him as head over all things to the church, 23 which is His body, the fullness of Him who fills all in all. (emphasis added)

The Last Adam (1 Cor. 15:45) was exalted to God's right hand, not because he is God, but because he obeyed His God.

Son Adem (1Ko.15:45) Tanrı olduğu için değil, Tanrısı'na itaat ettiği için Tanrı'nın sağına yüceltildi.

Philippians 2

Is Israel the Suffering Servant?

Bazıları İsa'nın kurban itaatini göz ardı etmek amacıyla Yeşaya'nın dördüncü Kul Ezgisi'nin gelecek olan Mesih'ten söz etmediğini ileri sürmektedir. Orta Çağ'dan kalma popüler bir haham yorumunu [11] ve Yeşaya 49'u (ikinci Hizmetkâr Şarkısı) kanıt olarak göstererek, Yeşaya 53'ün İsrail ulusundan söz ettiğini ileri sürerler:

Some, in an attempt to dismiss Jesus' sacrificial obedience, claim that Isaiah's fourth Servant Song does not refer to the coming Messiah. Citing a popularized rabbinic interpretation from the Middle Ages[11] and Isaiah 49 (the second Servant Song) as proof, they claim that Isaiah 53 refers to the nation of Israel:

Isaiah 49:1-4 (NASB) Listen to Me, O islands, And pay attention, you peoples from afar. The LORD called Me from the womb; From the body of My mother He named Me. 2 He has made My mouth like a sharp sword, In the shadow of His hand He has concealed Me; And He has also made Me a select arrow, He has hidden Me in His quiver. 3 He said to Me, "You are My Servant, Israel, In Whom I will show My glory." 4 But I said, "I have toiled in vain, I have spent My strength for nothing and vanity; Yet surely the justice due to Me is with the LORD, And My reward with My God." (emphasis added)

Bununla birlikte, Yahudi geleneği Yeşaya 53'ün gelecek Mesih hakkında olduğunun söylendiği çok sayıda örnek kaydetmektedir. [12] Ayrıca, Kutsal Kitap bilginleri bu ayette sözü geçen "Kulum İsrail"-in "ideal İsrail" ve "ulusun temsilcisi olan bir insan"[13] olarak hareket edecek olan Mesih'e bir gönderme olduğu konusunda hemfikirdir.

Jewish tradition, however, records numerous instances where Isaiah 53 is said to be about the coming Messiah.[12] Furthermore, Biblical scholars agree that My Servant, Israel in this passage is a reference to the Messiah who would act as the "ideal Israel" and "the representative man of the nation."[13]

Bu ezgilerde söz edilen Tanrı'nın kulu İsrail ulusuna bir gönderme olamaz çünkü bize O'nun uluslara ışık olma çağrısını yerine getireceği söylenmektedir ki bu İsrail ulusunun yapmaya çağrıldığı ama çoğu zaman başarısız olduğu bir şeydir. Öte yandan Yeşaya'ya göre Mesih bunu başaracaktır.

God's servant in these songs cannot be a reference to the nation of Israel because we are told that he will fulfill the call to be a light to the nations, something the nation of Israel was called to do but often failed. The Messiah, on the other hand, according to Isaiah, would succeed.[14]

Buna ek olarak, Yeşaya 53 başkalarının günahları uğruna acı çeken masum bir kişiyi betimler. Bu, pek de alışılmış günahlar ile Tanrı'nın gazabını üzerlerine getiren İsrail ulusunun bir tanımı değildir. Bunun için, İsrail Yeşaya'nın söz ettiği ve suçlu İsrail'in günahları için acı çeken masum kişi olma kehanetini yerine getiremezdi.

For this reason, Israel could not fulfill Isaiah's prophecy to be the innocent one smitten for the sins of guilty Israel.

Another reason we know that the servant of Isaiah 53 does not refer to the nation of Israel is found in Philip's use of the prophecy to explain Jesus to the Ethiopian eunuch:

Yeşaya 53'te sözü edilen Kul'un İsrail ulusuna bir gönderme olmadığını bilmemizin bir başka nedeni de Filipus'un Etiyopyalı hadıma İsa'yı açıklamak için bu peygamberlik sözünü kullanmasıdır:

Yeşaya 53'te sözü edilen Kul'un İsrail ulusuna bir gönderme olmadığını biliyoruz. Filipus, Etiyopyalı hadıma İsa'yı açıklarken Yeşaya 53'ü kullanmıştır.

Acts 8:32-35 (NASB) Now the passage of Scripture which he was reading was this: "HE WAS LED AS A SHEEP TO SLAUGHTER; AND AS A LAMB BEFORE ITS SHEARER IS SILENT, SO HE DOES NOT OPEN HIS MOUTH. 33 "IN HUMILIATION HIS JUDGMENT WAS TAKEN AWAY; WHO WILL RELATE HIS GENERATION? FOR HIS LIFE IS REMOVED FROM THE EARTH." 34 The eunuch answered Philip and said, "Please tell me, of whom does the prophet say this? Of himself or of someone else?" 35 Then Philip opened his mouth, and beginning from this Scripture he preached Jesus to him.

Yeşaya 53'te bulunan peygamberlik sözlerinin kimden söz ettiğini sorulduğunda, Filipus bu sözleri İsa hakkında yorumlamıştır. Filipus, Yeşaya 53'te anlatılan kişinin İsrail ulusu değil, İsa olduğunu söylemiştir. Dahası, İsa'nın Son Akşam Yemeği'nde öğrencilerine Fısıh kâsesinin birçokları için dökülen kanı olduğunu söylediğinde, bilginler O'nun bu sözlerinin Tanrı'nın Kulu'nun kendini ölüme döktüğü için ödüllendirileceğini söyleyen Yeşaya 53:12'ye atıfta bulunduğunu anlarlar. Burada resmedilen, gönüllü bir kurbandır. Bu, İsrail ulusunun hiçbir zaman yapmadığı bir şeydir.

Yeşaya'nın dördüncü Kul Ezgisi'nde Mesih'in Tanrı'nın kendisi değil, Tanrı'nın kulu –acı çeken, ölen, ölümden dirilen ve sözdinlerliği karşılığında Tanrı'nın sağına yükseltilen bir insan– olduğunu görüyoruz. Ne yazık ki, günümüz ortodoksluğunun bu bölümde betimlenen acıya yaptığı tek vurgu Mesih'in yüceltilmesinden sapmaktadır ki bu da Mesih'in tanrılığı doktrininin yanlışlığını ortaya koyan bir noktadır.

[1] Isaiah 53:5-6, 8-9.

[2] Isaiah 42:1-9; 49:1-13; 50:4-11; 52:13 through 53:12.

[3] Isaiah 53:2.

[4] Strong's Concordance #518

[5] Warren Baker, Eugene Carpenter, The Complete Word Study Dictionary, Old Testament, (Chattanooga: AMG Publishers), 2003, p. 66.

[6] Ellicott's Commentary says if is a better translation that when

[7] John Dummelow's Commentary on the Bible notes this to be a conditional arrangement between God and His servant.

[8] Luke 22:42.

[9] Isaiah 53:10 good pleasure is understood to mean God's will. See the Amplified Bible's translation

[10] Psalm 24:1.

[11] In the Middle Ages, Rabbi Shlomo Itzchaki's (a.k.a., Rashi) view that Isaiah 53 referred to the nation of Israel became popular. Prior to this, the rabbinic consensus was that the prophecy was Messianic in nature. https://jewsforjesus.org/publications/issues/issues-v13-n06/whos-the-subject-of-isaiah-53-you-decide/

[12] Here is a list of quotes that demonstrates the Messianic interpretation of Isaiah 53 has a rich presence in historic Judaism. https://jewsforjesus.org/answers/jewish-messianic-interpretations-of-isaiah-53/

[13] Jamieson-Fausset-Brown Bible Commentary, Isaiah 49:2;

[14] Isaiah 42:6-9; 49:6.

[15] Mark 14:24.